Ngay
từ lá thư đầu tiên mở đầu cuốn sách, tác giả không giấu giếm về những
điều sắp xảy ra sau đấy. Một cuốn sách viết về hai đứa con trai tật
nguyền của ông, Jean-Louis Fournier. Đó là tín hiệu về sự chân thành để
giữa bao mối quan tâm bề bộn của cuộc sống này, bạn đọc sẵn lòng bước
vào lối mở ấy.
Một ông bố và hai đứa con tật nguyền - hai ngày tận thế, như ông bố ấy tự ví von một cách hài hước những vẫn chẳng thể xóa bỏ nỗi buồn và niềm đau. Cứ như thế, họ hợp thành những nhân vật chính trong cuộc đời mình, tập tễnh lê bước qua từng ngày từng ngày cuộc sống. Mệt mỏi, tiếc nuối, tuyệt vọng quanh quẩn trong từng giây, từng phút mỗi ngày.
Câu hỏi ngỡ như bâng quơ của một đứa trẻ không biết suy nghĩ “Ba ơi,
mình đi đâu?” lặp lại như lời chất vấn dai dẳng về ý nghĩa tồn tại của
một đời người: chúng ta từ đâu đến? chúng ta làm gì? chúng ta đi về
đâu?...
Người kể chuyện luôn xưng “tôi” trong hầu hết trang sách. Như là một
cách ông, Jean-Louis Fournier, ràng buộc với câu chuyện của chính
mình. Không thể đi đâu, cho dù loanh quanh đây đó. Người cha luôn hiện
diện bên hai cậu con trai tật nguyền, hai nhân vật ngoài hành tinh, hai
yêu tinh, hai con chim bé nhỏ lông xù, hai ông già lưng gù… Quá nhiều
áp lực cho vị trí bi thảm này. Một đôi nơi, nhân vật người kể chuyện
trốn mất. Trong một giấc mơ về đứa trẻ chỉ cao 2 cm khi mười tuổi.
Trong một lá thư tưởng tượng mà hai đứa con không biết đọc, không biết
viết gửi cho người cha. Sự hối lỗi mau chóng trở về khi tác giả đột
ngột chuyển đổi vị trí khi xích lại gần con hơn, xưng là “ba”. Chỉ
riêng điều đó đã hé mở, ông, Jean-Louis Fournier đã khó khăn biết chừng
nào khi kể ra những mẩu chuyện ngắn và quá ngắn trong cuốn sách nhỏ
chứa đầy sức nặng này.
Ba ơi, mình đi đâu? là một câu chuyện buồn và hơn cả nỗi buồn nhưng
lại không thấm đẫm nước mắt. Cuốn sách khiến người đọc cảm thấy đau
nhói mọi nơi song không vùi sâu trong ủy mị. Bởi đó là cách lựa chọn
của Jean-Louis Fournier trong suốt cuộc đời làm cha của mình. Uất hận,
than trách cuộc đời, nổi điên lên hay buồn bã… cũng không thể làm khác
đi sự hiện diện của hai cậu bé luôn uống thuốc an thần mỗi ngày để yên
lặng. Những đứa trẻ mắt nhìn không rõ, tai điếc, chân khoèo, lưng gù,
xương yếu. Một đứa chỉ biết nhắc đi nhắc lại một câu hỏi “Ba ơi, mình
đi đâu?”. Một đứa suốt ngày nghĩ mình là một động cơ nên cứ kêu “brừm,
brừm”… Sống trong thế giới ấy, người cha cần phải làm thế nào?
Ông, Jean-Louis Fournier không giấu giếm những phút quẫn trí mình đã
từng nốc rượu rồi phóng xe như điên để mong một tai nạn sẽ ập đến,
từng có ý định vứt những đứa con ra ngoài cửa sổ. Ông chưa bao giờ nhận
mình là một thiên thần để chịu đựng từng ấy nỗi niềm tan nát. Song
người cha ấy không gục ngã. Hay nói đúng hơn hai đứa trẻ tật nguyền
thúc giục ông cần phải vượt qua. Đó là cách người cha nhìn vào những
thử thách khắc nghiệt bằng một cặp mắt khác. Đó là sự hài hước trong
những điều cay đắng. Ông thấy các con mình không phải đi học, không
phải nghe giảng, không phải làm bài kiểm tra, không phải chịu phạt. Ông
nhìn thấy mình nhờ con được phóng những chiếc xe lớn, tránh được việc
nộp phạt, có tiền từ trợ cấp tật nguyền của con, không phải lo lắng về
định hướng nghề nghiệp tương lai… Ông, Jean-Louis Fournier luôn cố mỉm
cười khi kể câu chuyện về hai đứa con, dẫu nụ cười ấy thấm đẫm vị mặn
chát.
Bằng thứ dư vị rất riêng ấy, ông, Jean-Louis Fournier, viết nên câu
chuyện về hai đứa con tật nguyền. Thomas và Mathieu không bé nhỏ, không
vô nghĩa bởi sự hiện diện của chúng buộc người cha ý thức về tình cảnh
cuộc đời mình. Câu hỏi ngỡ như bâng quơ của một đứa trẻ không biết suy
nghĩ “Ba ơi, mình đi đâu?” lặp lại như lời chất vấn dai dẳng về ý
nghĩa tồn tại của một đời người: chúng ta từ đâu đến? chúng ta làm gì?
chúng ta đi về đâu? Jean-Louis Fournier khiêm nhường trong câu chuyện
của mình, không cố tô vẽ bản thân là một người cha mạnh mẽ. Ở cuối cuốn
sách, đó là những lời tắc nghẹn “Tôi đã không may mắn. Tôi đã chơi trò
xổ số di truyền học, tôi đã thua”, “Cuối con đường tôi đi là ngõ cụt,
phần kết cuộc đời tôi là bế tắc”… Nhưng, giống như Thomas và Mathieu,
cuốn sách và nỗi bất hạnh của ông lại mang tới những nghị lực để nâng
đỡ nhiều người. Như lời nhận xét của Christine Jordis, Trưởng ban giám
khảo giải Fémina: “Một cuốn sách hướng con người đến cái Thiện”.
Về tác giả
Jean-Louis Fournier là nhà văn ăn khách hàng đầu tại Pháp. Là nhà
văn trào lộng kiêm đạo diễn phim truyền hình, nhà văn sinh năm 1938 này
đã thành danh với các tác phẩm: Grammaire francaise et impertinente
(1992), Il a jamais tué personne, mon papa (1999), Les mots des
riches, les mots des pauvres (2004), Mon dernier cheveu noir (2006)…
Ông còn được đánh giá cao qua các giải Liên hoan phim nghệ thuật Paris
1975, giải Liên hoan phim y học quốc tế Deauville 1981… Bi kịch giáng
xuống cùng hai đứa con tật nguyền khiến con người tài ba và năng động
này đối diện với những giới hạn nghiệt ngã. Với Ba ơi, mình đi đâu?,
Jean-Louis Fournier kể về trải nghiệm ấy, và hơn cả thế, đó là câu
chuyện về định mệnh và kiếp người.
Ba ơi mình đi đâu? |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét